Do wspólnoty niegdyś należały m.in. jankowickie sanktuarium i kościół w Radziejowie, który po wiekach utracił status parafialnego, by z czasem znów go odzyskać.
W różnych okresach na terenie rozległej parafii rybnickiej istniały filialne placówki duszpasterskie, do których należały: kościół pw. Bożego Ciała z leśnym sanktuarium zwanym Studzienką w Jankowicach, kościół pw. św. Anny w Radziejowie oraz kaplica szpitalna pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa za murami szpitala psychiatrycznego. Dziś dzieje dwóch pierwszych.
Misja księdza Walentego
Według tradycji w 1433 roku wikariusz rybnicki Walenty, wezwany do ciężko chorej kobiety, udał się konno do Biesowic niedaleko Jankowic. W drodze natknął się na grasujących w okolicy husytów. Ścigany, w ostatniej chwili ukrył wiatyk z białą hostią w dziupli starego dębu, a kilka kilometrów dalej został dopadnięty i przeszyty oszczepem. Wkrótce w miejscach ukrycia Przenajświętszego Sakramentu i męczeńskiej śmierci kapłana doszło do dziwnych wydarzeń, które oplecione legendami stały się podstawą ich kultu. Obok dębu ludzie postawili krzyż, a w 1628 roku niewielką kapliczkę.
Według historyka Franciszka Idzikowskiego (1817-1880), hrabia Jan Bernhard Oppersdorff, właściciel państwa rybnickiego w latach 1650-1659, w miejscu zniszczonej w okresie wojny trzydziestoletniej kapliczki zbudował drewniany kościół pw. Bożego Ciała. Do dziś pod mensą jego ołtarza można dotknąć pozostałości pnia wspomnianego dębu. Początkowo kościół należał do parafii rybnickiej i co roku odprawiano tam cztery msze święte: w drugi dzień Zielonych Świątek, w Święto Wniebowstąpienia, w Boże Ciało i w uroczystość Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Kapłan przybywał też tutaj na każdy pogrzeb, aby odprawić mszę żałobną.
Leśne sanktuarium
W 1897 roku ustanowiono w Jankowicach parafię samodzielną, a kościół stał się jej sercem. W 2002 roku dekretem metropolity katowickiego arcybiskupa Damiana Zimonia, kościół pw. Bożego Ciała oraz Studzienkę podniesiono do rangi Sanktuarium Najświętszego Sakramentu. Studzienka, nierozerwalnie związana z kościołem pw. Bożego Ciała, na to zasługuje. To wyjątkowe miejsce na pograniczu Jankowic i Marklowic. O każdej porze roku można tu spotkać spragnionych spokoju i modlitwy pielgrzymów. Dużo jest ich szczególnie w maju.
Tradycja mówi, że to tutaj ksiądz Walenty zginął z rąk husyckich zbirów. W miejscu jego męczeństwa trysnęło źródełko, z którego woda uważana jest za cudowną i leczniczą. Przed laty miejsce to upamiętniał krzyż, pod który przychodzili ludzie upraszać łaski i zażywać cudownej wody. Podczas wizytacji tego miejsca przez proboszcza rybnickiego księdza Edwarda Bolika (1823-1899, proboszcz 1861-1899), zapadła decyzja o bardziej godnym upamiętnieniu tego cudownego zakątka.
Kaplica ze źródłem
Wkrótce przystąpiono tam do budowy kaplicy, którą 15 sierpnia 1895 roku poświęcono ku czci Matki Boskiej. Kaplica składała się z trzech części, w środkowej umieszczona była figura Matki Boskiej z Lourd, zaś we wnękach bocznych figury Matki Boskiej Zaśniętej i księdza Walentego. Przed kaplicą wykonano ujęcie wody ze źródełka. Już po usamodzielnieniu się parafii w Jankowicach proboszcz Józef Miczka (1894-1965, proboszcz 1932-1945), przystąpił do modernizacji leśnego sanktuarium. Prace rozpoczęto w 1934 roku od przebudowy kaplicy i wybudowania okazałej groty lurdzkiej, w której umieszczono ołtarz, nad nim krzyż, a wyżej we wnęce skalnej trzymetrową figurę Matki Boskiej.
Poświęcenia odnowionego sanktuarium dokonał w 1935 roku ksiądz biskup Teofil Bromboszcz (1886-1937, biskup od 1934). Przed ołtarzem budowniczowie umieścili pamiątkową tablicę informacyjną z napisem: "Na większą cześć Najświętszej Maryi Pannie ku pocieszeniu wiernych zbudowali parafianie z księdzem Miczką i z drobnych składek okolicy w 1933".
Kościół w Radziejowie
Pierwsza wzmianka o kościele parafialnym św. Anny w Radziejowie pochodzi z 1447 roku, wtedy już parafia ta zobowiązana była do płacenia corocznego świętopietrza w wysokości dwóch groszy. Do czasów reformacji był to kościół parafialny złączonych gmin Radziejów i Popielów, zaś po reformacji od 1652 roku włączony został jako filialny do parafii rybnickiej. W tym okresie księża z Rybnika odprawiali tam nabożeństwa dwa razy w roku, w dzień św. Anny i w kiermasz, czyli rocznicę poświęcenia kościoła. O tych dwóch mszach wspomina jeszcze w 1730 roku proboszcz rybnicki Andrzej Janas (1677-1733, proboszcz 1715-1733), a następnie w 1749 roku ksiądz dziekan Gotfryd Leopold Schimoński (dziekan dekanatu żorskiego 1729-1763).
W protokole wizytacji kanonicznej z lat 1687-88 wizytator podkreślił, że wówczas żadnych nabożeństw w kościele nie odprawiano, ponieważ dziedzic o nazwisku Strzała był kalwinistą i zawłaszczył klucze od świątyni oraz cały sprzęt liturgiczny. W krypcie przed ołtarzem pozwolił na pochówki heretyków, stąd też nie można było sprawować nabożeństw katolickich. Po tej wizycie zażądano od dziedzica otwarcia obiektu oraz oddania kielicha i ornatu, które przechowywał we dworze. Z czasem w miejscu tego wysłużonego już kościółka wzniesiono nowy, również drewniany, ary poświęcono 7 listopada 1723 roku.
Wskrzeszona parafia
Przez długie lata księża rybniccy odprawiali w nim okazjonalne nabożeństwa. W roku 1897 Radziejów i Popielów odłączono od parafii rybnickiej i włączono do nowo utworzonej parafii Jankowice Rybnickie. Stary drewniany kościółek opustoszał i przetrwał do 1942 roku, kiedy to w niewyjaśnionych okolicznościach spłonął. W 1933 roku z inicjatywy mieszkańców przystąpiono do budowy nowego kościoła pw. Trójcy Przenajświętszej i Matki Boskiej Bolesnej, który poświęcono 1 lipca 1934 roku. Samodzielną placówkę duszpasterską utworzono przy nim 17 kwietnia 1947 roku, natomiast dekret erygowania parafii w Radziejowie wydano 10 września 1969 roku. (cdn)
Józef Kolarczyk
Komentarze