Wnętrze kościoła pw. Matki Boskiej Bolesnej / Dominik Gajda
Wnętrze kościoła pw. Matki Boskiej Bolesnej / Dominik Gajda

Józef Kolarczyk
Pierwszym rybnickim plebanem był ks. Ścibor, który pracował tu od ok. 1180 r. do ok. 1211 roku, czyli ponad 30 lat.
Ks. Stefan to drugi pleban od ok. 1211 roku. Trzecim był Ojciec Marcin, norbertanin, wzmiankowany w 1226 r. W latach 1211-1288 istniał w Rybniku klasztor sióstr norbertanek, którym opiekowali się zakonnicy tego zgromadzenia i jednocześnie zarządzali w tym okresie parafią rybnicką.

Po przeniesieniu klasztoru do Czarnowąsów w 1288 r., oo. norbertanie nadal mieli prowadzić duszpasterstwo w Rybniku. Natomiast według Ludwika Musioła parafia rybnicka prowadzona była w tym okresie przez oo. cystersów, których do Rud sprowadził książę Władysław Opolski (1225-ok.1282) ok. 1253 r.

Kolejnym plebanem jest ks. Jeśko, wzmiankowany w dokumencie z 17 czerwca 1299 r., który wymienia go jako proboszcza rybnickiego i zarazem świadka nadania obywatelom Raciborza prawa magdeburskiego przez księcia Przemysława (panował w latach 1281-1306).

Ks. Piotr Bieńkowski z Bieńkowic, syn tamtejszego dziedzica, jako proboszcz rybnicki po raz pierwszy pojawia się w 1334 r. Przedtem był kapelanem na dworze księcia raciborskiego. Około 1343 r. powołany został na urząd kanonika kolegiaty raciborskiej.

Proboszcz ks. Wawrzyniec-Laurentius występuje w dokumencie z 8 czerwca 1343 r. jako świadek wraz ze świętobliwą Oliwką, przełożoną klasztoru ss. dominikanek w Raciborzu. W Rybniku zaskarbił sobie wdzięczność wiernych, co przysporzyło parafii sporo korzyści materialnych. Tak np. w 1356 r. dziedziczny sołtys wsi Ligota o imieniu Piotr ofiarował mu połowę dochodów ze swego stawu nad strugą Sobika. Inna darowizna z 8 maja 1357 r. w postaci stawu w Chwałowicach pochodziła od Małgorzaty i Elżbiety, córek po zmarłym dziedzicu na Chwałowicach o imieniu Abraham.

Ks. Piotr, jako proboszcz rybnicki jest wzmiankowany w dokumencie z 10 listopada 1385 roku, w którym zaskarżył do sądu biskupiego we Wrocławiu proboszcza z Krzanowic ks. Mikołaja Gołąbka, o bezprawne pobieranie dziesięcin ze wsi Niewiadom. Wyrok w tej sprawie zapadł na korzyść proboszcza rybnickiego.

O ks. Marcinie Strzale (Strolowi) dowiadujemy się z zapisów w 1432 i 1449 r., zaś w 1433 r. jako o kanoniku kolegiaty raciborskiej. Pochodził ze starego śląskiego rodu szlacheckiego herbu Strzała. Za jego czasów przez Śląsk przewalały się hordy husyckie i bandy heretyków, które mordowały księży, paliły kościoły i klasztory. Wikariuszem w rybnickiej parafii był wówczas ksiądz Walenty, którego zamordowali Husyci w Jankowicach Rybnickich.

Ks. Marcin Dedok jest wzmiankowany ok. 1450 r. Według tradycji był on budowniczym pierwszego murowanego kościoła gotyckiego pw. Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Rybniku, który powstał ok. 1470 r. na Górce Kościelnej.

Ks. Maciej Senis (?-1491), proboszcz rybnicki od ? do 1491 r., był też kanonikiem kolegiaty raciborskiej. „Kapłan wielce uczony” posiadający bezcenne rękopisy i księgozbiory, z których krótko przed śmiercią wiele zapisał bibliotece kolegiackiej w Raciborzu.

Ks. Sebastian Kaszka, zwany przez wiernych „ksiądz Sobek”, proboszcz rybnicki od około 1560 do 1570 r. pochodził z rodziny szlacheckiej. Jego ojciec Mikołaj był panem dziedzicznym na Jankowicach, Popielowie, Radziejowie i Biesowicach.

Ks. Jan Knezergnus, wzmiankowany w 1580 r. Ludwik Musioł nie ma pewności, czy taki proboszcz istniał, bowiem w dostępnych źródłach nie znalazł takiego nazwiska. Jednak proboszcz o takim nazwisku figuruje w zestawieniu o. Emila Drobnego, oraz pojawia się u Franciszka Idzikowskiego – dwóch znawców historii Rybnika i ziemi rybnickiej.

Ks. Bernard Durcius, proboszcz rybnicki od ok. 1590 do ok. 1609 r. Na dokumencie z 1611 r. podpisał się już jako proboszcz w Wodzisławiu i dziekan dekanatu żorskiego. Pochodził z rodziny szlacheckiej z rodowej wsi Oborniki.

Ks. Jan Karzeł (ok. 1580-1631), znany też jako Carolus albo Karel, proboszcz rybnicki w latach 1609-1631. Był jedną z najciekawszych postaci duchownych Górnego Śląska XVII wieku. W czasie trwania wojny trzydziestoletniej (1618-1648) dwukrotnie wzywany był na dwór cesarski do Wiednia, celem przedstawienia stosunków religijnych panujących na ziemi rybnickiej i w samym Rybniku. Był kanonikiem i kustoszem kolegiaty raciborskiej.

W latach 1619-1620 gościł u siebie ks. Jana Sarkandra, który wygłaszał płomienne kazania do mieszkańców. Po męczeńskiej śmierci kaznodziei proboszcz Karzeł polecił postawić na rybnickim rynku kapliczkę w miejscu, skąd przyszły święty głosił nauki (św. Jan Sarkander beatyfikowany w 1860, kanonizowany 1995).

W 1627 r. proboszcz Karzeł uprowadzony został przez wojska protestanckie hrabiego Mansfelda i dopiero po złożeniu 200 guldenów okupu przez Zdeńka Wojciecha Popela z Łobkowic (właściciel Rybnika w latach 1621-1634), został uwolniony i mógł powrócić do swej parafii. Zmarł w Rybniku 17 grudnia 1631 roku i pochowany został w krypcie pod posadzką kościoła parafialnego na Górce Kościelnej.

Komentarze

Dodaj komentarz